Broń biała-drzewcowa
Broń drzewcowa – to broń, w której istnienie drzewca determinuje możliwość jej skutecznego użycia oraz w której drzewce są znacznie dłuższe niż wynikałoby to z roli uchwytu. Używana zarówno przez piechotę jak i jazdę od czasów starożytnych do niemal nam współczesnych. W dzisiejszych czasach broń drzewcowa używana jest najczęściej jako broń paradna
Celem broni drzewcowej było kłucie lub cięcie, bądź obie te czynności naraz. Dzięki tym walorom broń drzewcowa znalazła wszechstronne zastosowanie na polu walki, służąc do walki wręcz, rzucania, zadawania cięć lub do tych wszystkich rzeczy naraz.
Przykładem broni służącej do walki wręcz były lanca, kopia i pika. Miały one co najmniej 2,5 metra długości i zbudowana była z drzewca impregnowanego smołą i olejem lnianym, na który obsadzono stalowy grot z jednego końca, zaś stopkę z drugiego. W górnej części pod grotem był przymocowany proporzec właściwy dla danego oddziału jazdy, gdyż to ona właśnie używała lanc. Kopia powstała w Polsce w końcu XVI wieku. Jej wszechstronność na polu bitwy została doceniona w innych krajach, gdzie weszła na wyposażenie oddziałów wojskowych. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku polska kawaleria również została wyposażona w lance, chociaż miały one już metalowe drzewce, a dodatkowo plecionkę w środkowej części dla lepszego uchwytu oraz temblak dla przewieszenia jej przez ramię. Jednak o ile w XIX wieku broń ta mogła wykazać się dużą skutecznością, to rozwój broni artyleryjskiej, palnej i pancernej w XX wieku spowodował spadek jej znaczenia.
Przykładem broni drzewcowej służącej do rzucania jest dziryt (mylony często z oszczepem który był zbyt ciężki żeby mógł służyć do rzucania). To jedna z najstarszych odmian broni znana jeszcze ludom pierwotnym. Początkowo był to tylko zaostrzony drzewiec, później jego szczyt wieńczono kościanym, a później metalowym grotem. W środkowej części oszczep miał wybrzuszenie oraz plecionkę skórzaną dla polepszenia uchwytu. Używano go w starożytności, lecz jego ograniczona nośność – do kilkudziesięciu metrów − spowodowała, że został on wyparty z użycia przez łuk.
Bronią drzewcową służącą do zadawania pchnięć była pika, broń piechotna używana w XV – XVIII wieku, zbudowana przede wszystkim z długiego drzewca, dochodzącego do 5 metrów, na którego końcu znajdował się metalowy grot. Posługujący się nimi pikinierzy walczyli ustawieni najczęściej w czworobok i pikami ochraniali przed jazdą i piechotą wroga znajdujących się wewnątrz żołnierzy, posługujących się z reguły bronią miotającą.
Ostatnim przykładem broni drzewcowej jest kosa bojowa, która łączy w sobie cechy wszystkich wcześniej wymienionych broni. Charakteryzowała się osadzoną na długim drzewcu na sztorc kosą gospodarczą. Oczywiste, że ta broń jest pochodzenia chłopskiego. W Polsce szczególnie znana była w insurekcji kościuszkowskiej, w 1794 roku, chociaż już w czasie potopu szwedzkiego chłopi kosą bojową wspierali szlachtę.
